Werkstatt verdiept zich sinds geruime tijd in duurzame oplossingen voor binnenstedelijke verdichting. De kansen voor kwalitatieve en gezonde woningbouw in de stad groeien als architect en bewoners samen een actieve rol innemen in het ontwikkelproces. In samenwerking met het Rotterdamse architectenbureau Happel Cornelisse Verhoeven onderzoeken we hiervoor nieuwe strategieën, zoals het 'Woongenootschap'. Jelle Krekels schreef er een artikel over in het Eindhovens Dagblad van 6 januari 2018:
Betaalbaar huren in kwalitatief hoogstaande en duurzame gebouwen. Het klinkt als een utopie, maar in Rotterdam en Eindhoven wordt momenteel de basis gelegd voor een woongenootschap naar Zwitsers model dat tot deze wooncombinatie moet leiden.
Het idee heeft de voorbije jaren in Zürich geleid tot de bouw van diverse kwalitatief hoogwaardige, vernieuwende en duurzame woningbouwprojecten. Bij een genootschap vormen de bewoners een coöperatie. De bewoners brengen kapitaal in voor het eigen vermogen van de coöperatie. Deze inleg is slechts een fractie van het alternatief: de (dure) aanschaf van een eigen woning.
Het zijn woongenootschappen die vervolgens aan hun leden op kostprijsbasis een woning verhuren. In ruil voor de eigen inbreng aan het eigen vermogen van de coöperatie krijgen ze 'woonrecht'. Als ze vertrekken, vervalt het woonrecht en krijgen ze de inleg terug. Door dit model ligt de huurprijs tot dertig procent onder de standaardhuurprijs in de stad.
Raoul Vleugels en Niels Groeneveld van het Eindhovense architectenbureau Werkstatt zien in het model dé oplossing voor middengroepen en zzp'ers die maar moeilijk een huis kunnen vinden in de stad of een hypotheek kunnen afsluiten. Bovendien kan het initiatief een einde maken aan wat de twee de 'geveltjescultuur' noemen. ,,Veel projectontwikkelaars leggen de nadruk op geld verdienen en proberen op veel fronten de kosten te drukken. Zij hebben geen direct belang bij optimaal wooncomfort. Resultaat: architectuur die zich beperkt tot de gevel en weinig investeringen in de woonkwaliteit."
Doordat leden van het woongenootschap zelf eigenaar zijn van het gebouw kunnen ze zelf bepalen hoe het gebouw eruit komt te zien en welke faciliteiten het nog meer biedt. Willen ze een zwembad op het dak? Of juist meer groen in het pand? Daarnaast is er een grotere verantwoordelijkheid om iets bij te dragen aan duurzaamheid.
De grootste hobbels zijn het verwerven van bouwgrond en het rond krijgen van de eerste financiering. Vleugels en Groeneveld willen 2018 gebruiken om te ontdekken of hun idee in Eindhoven haalbaar is. In Rotterdam zijn ze al iets verder. Daar heeft architectenbureau Happel Cornelisse Verhoeven al veel tijd en energie in het initiatief gestoken. ,,Wij zijn slechts een vooruitgeschoven post van de Rotterdamse pioniers."
